Het menselijk lichaam bestaat ongeveer 55% uit water. Als we de vetmassa eraf halen, bestaan we zelf voor 75 % uit water. Water is belangrijk voor transport in ons lichaam. Bloed, urine en zweet bestaan voor het grootste gedeelte uit water. Door verschillende mineralen wordt water op zijn plek gehouden. Hierbij spelen Natrium en Kalium een belangrijke rol. Verder is water belangrijk voor het reguleren van het lichaamstemperatuur. Bij sporten stijgt de lichaamstemperatuur. Een goede vochtbalans is voor sporters dan ook van groot belang. Verdere belangrijke functies zijn:
- Oplosmiddel ( hormonen en antilichamen in het lichaam)
- Bescherming lichaamsweefsel
Vochtbalans
We spreken van een vochtbalans wanneer de afgifte en opname met elkaar in evenwicht zijn. Bij iemand die geen sport beoefend ziet de vochtbalans er als volgt uit:
Vochtbalans in het lichaam | |||
Opname | Uitscheiding | ||
Dranken | 1 – 1,5 L | Urine | 1 – 1,5 L |
Vast voedsel | 0,6- 0.9 L | Huid (zweet) | 0,5 – 0,7 L |
Oxidatiewater | +/- 0,4 L | Uitademingslucht | +/- 0,5 L |
Ontlasting | 0,1 L | ||
Totaal | 2,1- 2,8 L | Totaal | 2 – 2,8 L |
Vochtverlies
Tijdens het sporten wordt de vochtbalans verstoord. Er treed vochtverlies op. Vochtverlies tijdens het sporten is afhankelijk van de volgende factoren:
- Temperatuur
- Luchtvochtigheid
- Duur van de inspanning
- Intensiteit van de inspanning
- De sportkleding
- individuele verschillen ( goed getrainde sporter zweet meer dan een beginnende sporter.
Zweet verlies na 60 minuten trainen | ||||
Buiten temperatuur |
Luchtvochtigheid % | Zweet verlies (L) | Lichaamstemperatuur | Hartslag |
13 | 7 | 0,8 | 38.0 | 140 |
18 | 50 | 1,2 | 38.3 | 143 |
25 | 50 | 1,4 | 38.7 | 145 |
30 | 30 | 2,1 | 39.3 | 148 |
30 | 90 | 2,8 | 39.5 | 150 |
35 | 30 | 3,0 | 39.9 | 153 |
Bij 2 % vochtverlies van het lichaamsgewicht verminderd de prestatie. Bij een getrainde sporter is dit minder dan 2 liter zweetverlies. Het is dus van groot belang vochtverlies tegen te gaan door goed te drinken tijdens het sporten. Je kunt makkelijk nagaan hoeveel vochtverlies er is opgetreden tijdens training door voor en na de training op de weegschaal te gaan staan. 1 kg staat gelijk aan 1 Liter water. Vergeet niet de inname van vocht tijdens het sporten erbij op te tellen.
Zweetverlies % van lichaamsgewicht | Effect op de prestatie |
1 % |
|
2 % |
|
3 % |
|
4-6 % |
|
>10 % |
|
15 – 20 % |
|
Samenstelling van zweet
Zweet bestaat niet alleen maar uit water. Er zijn onder andere een aantal mineralen in opgelost. De belangrijkste mineralen die in zweet zitten zijn Natrium en Chloor, dit zijn beide bestanddelen van natriumchloride (keukenzout). Bij getrainde sporters is het zoutgehalte lager als bij ongetrainde sporters.
Dorstgevoel
Dorstgevoel is een waarschuwing voor het lichaam, om zo uitdroging te voorkomen. Dorst treedt al op bij ongeveer 2% vochtverlies. Wanneer men tijdens het sporten dorst krijgt, is het te laat om het prestatievermogen op peil te houden en dit zal dan ook dalen. Sporters moeten zich dus aanleren te drinken voordat ze dorst krijgen.
Sportdranken
Er zijn veel verschillende sportdranken op de markt. We kunnen ze als volgt indelen:
- Hyp0tone dranken: < 6 gram kh per 100ml; < 300 mOsmol/L ( water)
- Isotone dranken: 6-8 gram kh per 100 ml; 300- 600 mOsmol/L ( gatorade, extran isotone dorstlesser)
- Hypertoon: > 8 gram kh per 100 ml; >600 mOsmol/L ( AA hight energy of isostar)
Isotone sportdranken
Een isotone sportdrank bevat evenveel evenveel deeltjes als de deeltjes in het bloed. Hierdoor is het gemakkelijk voor het lichaam om deze op te nemen. Een isotone drank bevat ongeveer 6-8 gram koolhydraten/liter vloeistof. Deze sportdrank is geschikt wanneer je koolhydraten en vocht voor en tijdens matige inspanning wil bijvullen.
Hypotone dranken
Een hypotone sportdrank is een drank die weinig deeltjes per liter bevat en is vaak gemakkelijk voor het lichaam opneembaar. Water kan hierbij een uitzondering zijn, want dit is weliswaar een hypotone vloeistof maar bevat zo weinig deeltjes en in het geheel geen koolhydraten.
Hypertone sportdranken
Een hypertone sportdrank is een geconcentreerde vloeistof die zeer veel deeltjes bevat. Deze drank is door de grote hoeveelheid deeltjes lastig opneembaar en geeft een vol gevoel tijdens het sporten. Het is immers zo dat water zich naar de plaats verschuift waar de meeste deeltjes zich bevinden. Dit is in de darm. Het kan daarom voorkomen dat een hypertone sportdrank wat zwaar op de maag ligt omdat deze wat langer in het maag-darmkanaal kan blijven zitten.